De hobbelige weg naar implementatie
Zowel in mijn werk als voorlichter Wetenschap & Technologie in het primair onderwijs bij NEMO, als in mijn werk als projectleider innovatief leren en ICT kom ik op scholen steeds dezelfde problemen en uitdagingen tegen als het aankomt op implementatie van nieuwe thema's binnen het bestaande curriculum. En als ik zo terugkijk op mijn tijd als basisschoolleerkracht, zijn deze uitdagingen bijna universeel en onveranderd. Vooral op scholen waar niet voor een standaard Malmberg of Meulenhoff methode wordt gekozen is de implementatie van nieuwe vakken en thema's een enorm proces, waarbij tegenover de leerkrachten die niets met het thema hebben, altijd een aantal leerkrachten staat die dolenthousiast allerlei (les)materiaal en middelen gaat zoeken en verzamelen, waarmee direct geëxperimenteerd kan worden.
De valkuil van 'gewoon doen' Een kickstart van een paar 'voortrekkers' kan heel goed en aanstekelijk werken. Maar in de meeste gevallen werkt het juist niet in het voordeel wanneer een team niet gelijkmatig optrekt. Daarnaast zie je vaak een directie die allang blij is met twee of drie enthousiastelingen, die vast de kar wel gaan trekken en het team weten te motiveren. Dan hoeven zij dat tenminste niet meer te doen. Er wordt een werkgroepje samengesteld, dat vervolgens alles mag gaan uitzoeken. Zonder plan, zonder visie, zonder doel. Gewoon doen! Maar vanuit hun enthousiasme vergeten veel leerkrachten (en ik was daar ook één van) dat het implementeren van nieuwe vakgebieden niet 'gewoon doen' betekent. En helaas komen zij er na een jaar (of langer) keihard werken achter, dat er nog steeds geen leerlijn is, laat staan materiaal waarmee het hele team aan de slag kan en: wil. Enorm zonde van alle inzet en tijd en een reden voor soms grote frustratie.
Maar als wij het niet doen Dan gebeurt er niets. Misschien is dat waar en natuurlijk moet je je in geen enkel geval laten afremmen in je enthousiasme. Zorg er alleen voor dat je, hoe lastig soms ook, eerst een goede basis hebt, in de vorm van een duidelijke visie en doelstellingen, die gedragen worden door directie en het team. Dit is de basis voor een plan. Zonder goed plan raak je al snel de weg kwijt en loop je het risico dat je verzandt in een enorm aanbod, allerlei leuke ideeën, materialen, inspiratie en ja, wat ik echt letterlijk vaak hoor: losse flodders en hap snap aanbod. Het implementeren van een nieuw 'vak' is echt meer dan een Pinterestboard vol leuke lesideeën en goed onderwijs al helemaal! Echt tijd maken Ik begrijp dat leerkrachten het druk hebben, zowel in de klas als daarbuiten. Werkgroepjes, projecten, bijeenkomsten, gesprekken en overleggen. Een dag vliegt voorbij. Daarnaast zelf een leerlijn ontwikkelen en maken, om deze vervolgens ook nog eens schoolbreed te implementeren, dat is geen doen. Dat past niet naast je baan als leerkracht. Alleen als er echt tijd vrijgemaakt wordt, heeft het een kans van slagen. Een kans, want met een leerlijn en middelen ben je er nog niet. Bij de implementatie begint het pas. Misschien is dat nog wel de grootste uitdaging.
